Na meer dan 100 jaar teruggevonden !

Gisteren (12 december 2024) gaf ik een online lezing over 160 jaar Camille Claudel (ruim 3,5 uur) en daar sprak ik voor het eerst openlijk over de man die Paul Claudel onder druk kon zetten omdat hij zijn geheim kende. Na de internering van Camille in maart 1913 heeft deze man zich ontfermd over heel veel van haar kunstwerken. Paul die de wereld vertelde dat zijn zus alles vernietigd had …. nee dus! Ook hijzelf en zijn zus Louise hebben werken van Camille in huis gehaald. Maar de meeste werken stonden in de Salon van Philippe Berthelot (1866-1934). Het wordt tijd dat alle doofpot affaires aan het licht komen, zo ook deze.

Vandaag bereikte mij het bericht dat gisteren in Frankrijk wereldkundig werd gemaakt. Een paar weken geleden is door Matthieu Semont (veilingmeester van Philocale) in een leegstaand appartement, aan de voet van de Eiffeltoren, een bronzen gietsel ontdekt van L’Âge Mûr (De Rijpe Leeftijd) met de signatuur van Camille Claudel erop. Haar galeriehouder Eugène Blot heeft in 1907 dit eerste exemplaar laten gieten en het in 1908 geëxposeerd. Daarna ontbreekt ieder spoor ….

In de papieren van Blot staat vermeld dat hij in totaal 6 bronzen heeft laten gieten. In Musée Camille Claudel staat nummer 3 (uit de verzameling van Reine Marie Paris). In Musée d’Orsay staat een grotere versie (gegoten in 1902, met toestemming van Camille Claudel) en in Musée Rodin staat een gietsel uit 1913 dat zonder toestemming van Camille is gegoten (in opdracht van Philippe Berthelot). In 1952 is dit ongenummerde exemplaar door Paul Claudel aan Musée Rodin geschonken. Berthelot wilde een exemplaar van dit meesterwerk en had blijkbaar de macht om dit ongehinderd en ongestraft te doen. Lees hierover ook mijn artikel uit 2015, dat ik heb geschreven voor de Radboud Universiteit Nijmegen, klik hier.

Le temps remettra tout en place …

En dan vraag je je af wat dit prachtige, originele, eerste brons van L’Âge Mûr doet onder een laken op een houten kast in een appartement dat de afgelopen 15 jaar niet is betreden. De laatste keer dat het gezien is, was in 1908 bij een tentoonstelling in de galerie van Eugène Blot. Daarna ontbreekt ieder spoor. Rond 1930 is het terecht gekomen bij de familie waar het in september 2024 in een verlaten appartement is teruggevonden.

Het allereerste bronzen exemplaar van L’Âge Mûr wordt in februari 2025 geveild in Orléans en heeft een waarde van 1,5 tot 2 miljoen euro. Hoewel enkele Franse musea interesse hebben, is de kans niet groot dat de Franse staat financieel zal bijspringen. Er zijn immers al drie musea met een exemplaar van dit werk. Ondanks dat de eerste natuurlijk altijd het meest waardevol is. Deskundige Alexandre Lacroix roept na een eerste expertise vol bewondering uit: “Dit beeldhouwwerk is een meesterwerk uit de gieterij. Eugène Blot bereikt hier een prestatie door gebruik te maken van zandgieten, een techniek die doorgaans voorbehouden is aan eenvoudige vormen. Het is een object van grote luxe, een dik, zwaar gietijzer dat geen fouten vertoont. Ze moesten verschillende pogingen ondernemen om een ​​dergelijk resultaat te bereiken. Dit was extreem kostbaar werk.“

Justice pour Camille Claudel !!!

Camille walgde van Berthelot en heeft haar broer Paul regelmatig geschreven vanuit de inrichting. Ze wist dat Berthelot zijn hand op haar werken had gelegd. Maar de afgelopen decennia hebben de meeste kunsthistorici dit soort uitspraken van Camille Claudel als ‘wanen’ bestempeld. Wat verheug ik mij erop om weer, samen met Camille, aan haar biografie te werken! Eerst ‘even’ mijn boek Het Parijs van Isis afronden. Wordt vervolgd. Vive Camille en natuurlijk herschrijven we de iconologie want daar klopt ook niets van, Paul heeft er een potje van gemaakt.

Zoals het bizarre verhaal dat L’Âge Mûr de breuk met Rodin zou symboliseren. Dat heeft Camille nooit gezegd of gesuggereerd. L’Âge Mûr betekent De Rijpe Leeftijd en moet gezien worden in de context van de late negentiende eeuw en de symboliek voor de vergankelijkheid. De drie personages belichamen de drie levensfasen: jeugd, middelbare leeftijd en ouderdom. Paul Claudel heeft er een eigen verhaal van gemaakt, dat de kunstwereld lange tijd goed van pas is gekomen om Rodin op het voetstuk van grote meester te plaatsen (en te houden). Het bronzen beeld dat sinds 1908 spoorloos is geweest, gaf broer Paul de mogelijkheid om te stellen dat zijn zogenaamde gekke zus het in haar destructieve waanzin vernietigd zou hebben. Die waanzin, zo meende Paul, kwam doordat Rodin zijn zus had verlaten, wat Paul weerspiegeld zag in L’Âge Mûr. Met deze visie had hij de ultieme verantwoording voor de dertig jaar lange opsluiting van zijn zus!
– Rodin heeft Claudel niet verlaten, zij verliet hem en werkte vanaf 1893 volledig zelfstandig, met succes
– Claudel is opgesloten door haar broer (de enige die dit juridisch kon doen) omdat hij vond dat zij zijn maatschappelijke carrière als ambassadeur van Frankrijk in de weg stond
– Claudel was niet waanzinnig (ik heb de medische rapporten gelezen)

Uiteraard komt dit allemaal uitgebreid aan bod in de biografie Camille Claudel statuaire (verschijnt niet voor 2026).

Le temps remettra tout en place …

© Karin Haanappel | 13 december 2024
www.camilleclaudelstatuaire.nl 

Update: het beeld heeft 3,1 miljoen euro opgeleverd tijdens de openbare verkoop in Orléans op 16 februari 2025.